تعیین ضریب انتقال برخی رادیونوکلیدها از خاک به دانه‌ی برنج و دز جذبی سالانه‌ی ناشی از مصرف دو رقم برنج (هاشمی و خزر) در شمال ایران (سیاهکل- گیلان)

در این مطالعه، به منظور سنجش میزان جذب رادیونوکلیدها در محصول برنج رقم‌های هاشمی و خزر شهرستان سیاهکل- استان گیلان و تعیین دز مؤثر سالانه‌ی ناشی از مصرف این دو رقم برنج، 16 نمونه از محصول برنج و 16 نمونه از خاک شالیزارهای مربوطه برداشت شد. پس از آماده‌سازی نمونه‌ها، نوع و فعالیت ویژه‌ی رادیونوکلیدهای موجود در آن‌ها به روش طیف‌سنجی گاما تعیین شد. نهایتاً ضریب انتقال و میزان دز مؤثر سالانه‌ی ناشی از استفاده‌ی این دو رقم برنج با استفاده از فرمول‌های مربوطه مشخص شد. خاک منطقه، حاوی رادیونوکلیدهایآکتینیم-228 (Ac228)، بیسموت-214 (Bi214)، سزیم-137 (Cs137)، سرب-214 (Pb214)، تالیم-208 (Tl208) و پتاسیم-40 (K40) با فعالیت میانگین به ترتیب، 96/49، 73/47، 09/23، 63/50، 00/18 و 30/711 1-Bq kg بود. دانه‌های برنج، حاوی تنها رادیوایزوتوپ طبیعی K40 در رقم‌های هاشمی و خزر با فعالیت میانگین به ترتیب، برابر 23/128 و 1-Bq kg 28/138 بودند. میانگین ضریب انتقال K40 از خاک به برنج برای رقم هاشمی برابر 19/0 و برای رقم خزر برابر 21/0 به دست آمد که نشان می‌دهد این ضریب در هر دو رقم برنج مذکور، تقریباً مشابه است. هم‌چنین دز مؤثر سالانه‌ی ناشی از مصرف رقم‌های هاشمی و خزر به ترتیب، 031/0 و 1-Sv year 034/0 تعیین شد. براساس نتیجه‌های این پژوهش، دز مؤثر سالانه بسیار پایین‌تر از حد مجاز استاندارد (1-mSv year 1) برآورد شد. بنابراین استفاده از این دو رقم برنج، سلامت مصرف‌کننده را تهدید نخواهد کرد.